Ο εορτασμός της Ημέρας της Γυναίκας από την Αρχαιότητα έως Σήμερα.

 ΟΤΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ...

     «Σπουδή στα Θεσμοφόρια», πίνακας του αμερικανού ζωγράφου Φράνσις Μίλετ (1848-1912)

Η Ημέρα της  Μπάμπω γιορτάζεται στις 8 του Γενάρη της Οσίας Δομνίκης (Δόμνας)

Η Ημέρα της Γυναίκα γιορτάζεται στις 8 Μαρτίου, του Αγίου Ερμού Αποστόλου και της Οσίου Θεοφυλάκτου

Θρακιώτικο έθιμο η Μπάμπω, που οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων, έθιμο που η λαογραφία το συνδέει  με τα Θεσμοφόρια(επίκληση στη γονιμότητα), που γιορτάζονταν μεταξύ Οκτώβρη και Νοέμβρη, στο Άργος, την Τροιζήνα, την Πελλήνη, την  Αίγινα, την Ερέτρια, την Δήλο, τη Σικελία αλλά και σε άλλες Ελληνικές αποικίες. Το συνδέει όμως και με τα Αλώα, στις αρχές Ιανουαρίου. Αρχαία τρισυπόστατη αγροτική γιορτή που την συναντάμε στην περιοχή της Αττικής Γιορτή προς τιμή της Δήμητρας  των καρπών , του Διονύσου της αμπέλου και του οίνου και του Ποσειδώνα του Φιταλμίου (αυτός που περιθάλπει, που φροντίζει πατρικά, που προσφέρει σιγουριά). Και τα Θεσμοφόρια και τα Αλώα ήταν εορτές κατεξοχήν γυναικείες.

Σκοπός να τιμήσουν τη γιαγιά που στην αρχαιότητα λεγότανε μάμμη. Με το πέρασμα των χρόνων μετατέθηκε ο τόνος και η μάμμη έγινε μαμή, και η γιαγιά έγινε μαία. Η γιαγιά στην αρχαιότητα ήταν αυτή που με την πείρα και την σοφία που την πρόσφεραν τα χρόνια της, βοηθούσε της νέες γυναίκες την στιγμή της γέννας.

Το έθιμο. Το πρωί λοιπόν της 8^ης Ιανουαρίου, οι νεαρές παντρεμένες του χωριού συγκεντρώνονται στο σπίτι της Μπάμπως με δώρα. Εκεί αφού της πλύνουν τα χέρια με το σαπούνι και το βασιλικό, που πήγαν οι ίδιες ως δώρο, τα σκουπίζουν, και σκύβουν και  τα φιλούν , ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, προσφέροντάς της δώρα. Δώρα όπως: μπουγάτσα της Μπάμπως (πίτα), μαγειρεμένο λάχανο με σιτάρι, πράσσα και άλλα. Ακολουθεί το τελετουργικό ντύσιμο της Μπάμπως, με την παρέα της μουσικής ζυγιάς να περιμένει στην αυλή. Περιμένει να σηκώσει η Μπάμπω το «μπαϊράκι» και να ξεκινήσει η «κυριαρχία» των γυναικών. Εκεί ξεκινά η πορεία του εορτασμού με πατινάδα σε όλο το χωριό, με άσεμνα τραγούδια και πειράγματα που καταλήγει σε ένα με γάλο γλέντι με την συνοδεία μουσικής και πικάντικων αυτοσχεδιασμών, ως τις πρώτες πρωινές ώρες. Όποιοι άνδρες προκαλέσουν ή προσπαθήσουν να μπουν στην πομπή, ή τους βρέχουν ή τους μουντζουρώνουν ή τους βγάζουν τα ρούχα, ανάλογα την περιοχή. Το έθιμο αυτό, όπως και πολλά άλλα αρχαιοελληνικά έθιμα ενσωμάτωσαν χριστιανικά σύμβολα και ενσωματώθηκαν στο χριστιανικό λατρευτικό. Έτσι το «μπαϊράκι» (από το τουρκικό bayrak και αυτό εκ παραφθοράς από την περσική λέξη: Μπαϊράκ,  που σημαίνει μικρό λάβαρο, ή σημαία μικρή),  είναι ένας   σταυρός από ξύλο κρανιάς, στις άκρες του μυτερός όπου καρφώνονται  3 μήλα που συμβόλιζαν τη γονιμότητα. Στο πάνω μέρος του σταυρού τοποθετούνται ένα ματσάκι με βασιλικό, ένα άσπρο μαντήλι και ένα κόκκινο μαντήλι. Το λευκό σύμβολο της αγνότητας και το κόκκινο , για να διώχνει το κακό. Κρεμούν επίσης ένα ρόδι και ένα καλαμπόκι. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρχε η αντίληψη πως όσα είναι τα σπόρια του ροδιού, τόσοι είναι και οι χριστιανοί στην περιοχή. Το δε καλαμπόκι το κρεμούν γιατί σκάει στη φωτιά και έτσι πίστευαν πως θα σκάσει η Επανάσταση.

 

Ημέρα της Γυναίκας, Η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο ως ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών.

1909: Ο πρώτος εορτασμός της Ημέρας της Γυναίκας πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη.

1910: Στη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών, προτείνεται η καθιέρωση μιας ημέρας ως «Διεθνούς Ημέρας  της Γυναίκας».

1917: Οι γυναίκες κερδίζουν  το δικαίωμα ψήφου στη Σοβιετική Ρωσία το 1917 και  η 8η Μαρτίου καθιερώνεται ως εθνική αργία.

Έως και το 1975, που υιοθετήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη, ο συγκεκριμένος εορτασμός,  η Ημέρα της Γυναίκας,  εορταζόταν κατά κύριο λόγο από το σοσιαλιστικό κίνημα και τις κομμουνιστικές χώρες.

 

Σήμερα βέβαια, έχουμε καταφέρει να αποσυνδέσουμε από την γιορτή:

και τους αρχαίους συμβολισμούς,

και τον εύθυμο και γονιμικό χαρακτήρα που επίσης μετέφερε στις πλάτες του από τα αρχαία χρόνια

και τα έθιμα σεβασμού απέναντι στη σοφία των γηρατειών

και τον απαιτούμενο σεβασμό, στην ημέρα μνήμης απέναντι στους αγώνες των προηγούμενων γενεών, υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. 

Σήμερα προϊόν  της γυναικείας  χειραφέτησης θεωρείται η βόλτα στα μαγαζιά και μετά το φαγητό στην ταβέρνα ή ο χορός πάνω στα τραπέζια, στα μπουζούκια!

Πρέπει να τιμούμε τα γηρατειά για να μας τιμήσουν και αυτά.

Πρέπει να τιμούμε τις γυναίκες που κρατούν το «μπαϊράκι», και ανοίγουν δρόμους για να δημιουργήσουμε παραδείγματα για τα παιδιά μας.

Πρέπει να δίνουμε νόημα και ουσία στους εορτασμούς, που ναι μεν οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων αλλά οι ανθοί φτάνουν μέχρι το σήμερα.

Η ζωή μπορεί να προχωρά, να εξελίσσεται αλλά οι ανθρώπινες αξίες παραμένουν  ίδιες.

Φτάνει ποια με τους κακέκτυπους και ανούσιους εορτασμούς, που δεν διαθέτουν μνήμη, που δεν αποτίνουν φόρο τιμής, που δεν δίνουν νόημα στη ζωή μας.  

Δεν φυτρώσαμε ξαφνικά μια μέρα. Πατήσαμε πάνω στους αγώνες εκατομμυρίων γυναικών, που πριν από εμάς πάλεψαν  για να απολαμβάνουμε τα δικά τους κεκτημένα ως δικά μας. Δικά μας είναι αυτά που θα κερδίσουμε για τις επόμενες γενιές. 

Γράφει η Δήμητρα Παρασχαράκη...