Καλικάντζαροι εν Αραχωβη

Από Γεώργιο Οικονόμου

Χρόνια  πολλά με υγεία και ειδικά στους εορτάζοντες!

Τα Θεοφάνεια αποτελούν γιορτή δεµένη µε το ζωογόνο υγρό στοιχείο, που αγιαζεται την παραμονή και ανήμερα των Θεοφανείων.

Μέσω του αγιασµένου νερού, πραγµατώνεται και υλοποιείται η έννοια του καθαρµού και της απαλλαγής από τα «κακοποιά δαιµόνια» (καλικάντζαροι) η οποία και επικρατεί στα έθιµα των Φώτων.

Ο κορυφαίος Έλληνας Λαογράφος Νικόλαος Πολίτης αναφέρεται στους «καλικάντζαρους εν Αραχωβη », στο βιβλίο του: «Παραδόσεις του Ελληνικού λαού», (αρ. 592) όπως αυτοί καταγράφονται στην αραχωβίτικη παράδοση.

«Τα σκαλικαντζέρια έρχουνται στα χουριά τα δωδεκάημερα και φεύγουν την παραμονή των Φώτων. Την παραμονή του Χριστού έρχονται από πολλά μέρη και περιμένουν απ' όξω από το χωριό, και άμα σμίξει η γημέρα με τη νύχτα, μπαίνουν μέσα. Είναι κακά και πονηρά, μα δεν μπορούν να βλάψουν τους ανθρώπους, γι αυτό κι οι γυναίκες ακόμη τα περιπαίζουν και τα βρίζουν και τα λεν' σταχτοπόδηδες, σταχτιάδες, κατουρλήδες κι άλλα πολλά.

Καθένας απ΄τους σκαλικαντζέρους έχει κι από 'να κουσούρι, καθώς και τα ζώα τους. Άλλοι είναι κουτσοί, άλλοι στραβοί, άλλοι μονόματοι, μονοπόδαροι, στραβοπόδαροι, στραβόστομοι, στραβοπρόσωποι, στραβομούρηδες, στραβοχέρηδες, ξεπλατισμένοι, τσακισμένοι, και κοντολογής όλα τα κουσούρια και τα σακατλίκια τα βρίσκεις απάνω τους. Και όπως είναι αυτοί, τέτοια είναι και τα ρούχα τους, ελεεινά, ξεσκισμένα, φτιασμένα από χίλια δυο κουρέλια λογής λογής. Τέτοια είναι και τα στολίδια πο' 'χουν στα ζα τους.

Μα και τα φερσίματά τους και η περπατησιά τους και όλα τους είναι για να γελάει κανείς, και δείχνουν πως είναι πολύ κουτοί και μπαίγνια. Ένας, να ειπούμε, ψηλός, ωσακεί απάνω, μακροπόδαρος, καβαλκεύει ένα μικρόν πετεινό και τα πόδια του σέρνονται καταγής. Άλλος πάλι, κοντορεβίθης, κάθεται απάνου σε γαϊδούρι τόσο ψηλό, που όταν πέφτει, δεν μπορεί ν' ανέβει πάλι, και φωνάζει να του δώσουν βοήθεια. Το γαϊδούρι του πατεί τα σκέλια του μακροπόδαρου, σκούζει κι αυτός και φοβερίζει. Εκεί που ειν' αυτοί πιασμένοι, πάει άλλος να καβαλικέψει το μονόματο σκυλί του και πατεί απάνω.

Η θροφή τους είναι σκουλήκια, βαθρακάκια, φίδια, κι άλλα τέτοια ακάθαρτα πράματα. Κι όντας ο ένας τρώει, ο άλλος κάνει μπροστά του το φυσικό του, θυμώνει εκείνος, τον αρχίζει τις γροθιές. Άλλοι πάλι γι' άλλες αφορμές φωνάζουν και πιάνονται συνατοί τους.

Και όταν επιχειρούν καμιά δουλειά, δεν μπορούν ναν τη βγάλουν σε άκρη, γιατί είναι φιλόνικοι, δίγνωμοι, ο ένας λέγει ναι ο άλλος όχι.

Όταν ξεκινάν' να  παν' πουθενά να κάνουν καμιά δουλειά, ο ένας τρέχει, ο άλλος στέκεται, μαλώνουν στο δρόμο και ποτέ δε φτάνουν κει που παν' ή φτάνουν παράκαιρα. Γι' αυτό δεν μπορούν να κάμουν πολλά κακά στους ανθρώπους, αν και έχουν μεγάλη επιθυμία».