Εθνολογικό και Λαογραφικό Μουσείο Χρισσού

Συλλογή Ηλία Ε. Δαραδήμου. -

Μια ... "χρυσή" συλλογή. 

 Ένα ταξίδι στην ελληνική ιστορία, από την προεπαναστατική περίοδο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, μέσα από τις παραδοσιακές φορεσιές που δώρισε ο Ηλίας Ε. Δαραδήμος στον τόπο του, το Χρισσό της Φωκίδας.

Στον τόπο καταγωγής του, το μικρό χωριό Χρισσό της Φωκίδας, ο Ηλίας Ε. Δαραδήμος χάρισε την πολύτιμη συλλογή του με παραδοσιακές φορεσιές και αυθεντικά κοσμήματα που χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα έως το 1920. Η συλλογή στεγάζεται σε ένα κτίριο του Ερνέστου Τσίλλερ που αποκαταστάθηκε και ονομάστηκε Εθνολογικό και Λαογραφικό Μουσείο Χρισσού – Συλλογή Ηλία Ε. Δαραδήμου και πλαισιώνεται από σημαντικά έγγραφα, γκραβούρες, όπλα της Επανάστασης του 1821, διακοσμητικά αντικείμενα που πουλούσαν οι  φιλέλληνες για να βοηθήσουν τον Αγώνα και άλλα αντικείμενα με εθνολογικό ενδιαφέρον.

Στον πρώτο όροφο παρακολουθεί κανείς αρχικά την ιστορία της φορεσιάς της Φωκίδας, ξεκινώντας από την παραδοσιακή ενδυμασία του 1830. Λεπτομέρειες, πλούσια διακοσμητικά στοιχεία και απαράμιλλη τέχνη προβάλλουν πάνω σε κοσμήματα, σιγκούνια, μαντίλια, πουκαμίσες και ποδιές. Αυτή ήταν εξάλλου η κεντρική ιδέα του μουσείου, να παρουσιαστεί σε όλες τις παραλλαγές της η φορεσιά της Φωκίδας. Εκπροσωπούνται όμως και άλλες περιοχές της Ελλάδας – ακόμα και μακρινές χαμένες πατρίδες, όπως η Καππαδοκία και η Δρόπολις. «Ήθελα να γνωρίζω τι φορούσαν την ίδια εποχή οι άνθρωποι σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, να φαίνονται οι ομοιότητες και οι διαφορές, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους μελετητές», μας εξηγεί ο Ηλίας Ε. Δαραδήμος όταν αργότερα πίνουμε καφέ στο διαμέρισμά του στην Αθήνα, που είναι γεμάτο από υπέροχους πίνακες Ελλήνων ζωγράφων, αντίκες, καθρέφτες, μεταξωτά χαλιά.

Η παλαιότερη ενδυμασία της συλλογής είναι το καβάδι, ένα πανέμορφο κόκκινο λεπτοκεντημένο φόρεμα με επιρροές από την Ανατολή, που χρονολογείται περίπου στο 1780 και συνοδεύεται από το καλπάκι. Το φορούσαν όλες οι αρχόντισσες της παλιάς Αθήνας, αλλά και άλλων μεγάλων πόλεων, όπως τα Ιωάννινα, ακόμα και η Κωνσταντινούπολη. Μοναδικές φορεσιές είναι η κυκλαδίτικη από τη Φολέγανδρο, που δεν υπάρχει σε καμία άλλη συλλογή, και εκείνη από το Γαλαξίδι.

Η συζήτηση προχωράει στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, όταν πολύτιμα παραδοσιακά αντικείμενα και χοροί σαν τον τσάμικο απαξιώνονταν, αλλά και στη στροφή που γίνεται τα τελευταία 20 χρόνια, με το ενδιαφέρον όλο και περισσότερου κόσμου να γυρίζει προς τη λαϊκή παράδοση. Κάθε έγγραφο που εκτίθεται στο μουσείο αποτελεί για τον Ηλία Ε. Δαραδήμο απτή πηγή της ιστορίας μας, ενώ κάθε λεπτομέρεια μιας ενδυμασίας μιλάει για τον κώδικα και τις αξίες κάθε εποχής. Ενσωματώνουν το μεγαλείο της νεότερης Ελλάδας. «Είναι η ιστορία των Ελλήνων, ενός λαού που αγαπάει το ωραίο και το δημιουργεί. Δεν είναι τυχαίο το ότι σε μεγάλες δημοπρασίες του εξωτερικού τα ελληνικά κεντήματα είναι από τα πιο ακριβά», εξηγεί.

Ο συλλέκτης

«Εγώ γεννήθηκα συλλέκτης, άρχισα από μικρός να μαζεύω γραμματόσημα, νομίσματα, Μικρούς Ήρωες και άλλα περιοδικά», μας λέει, τονίζοντας ότι η συλλογή του από παραδοσιακές φορεσιές είναι μία από τις σημαντικότερες στην Ελλάδα και δημιουργήθηκε σε διάρκεια 50 ετών, μέσα από μια διαδικασία που του δίνει ζωή και τον κρατάει ακμαίο. «Είναι ο λόγος που θα με κάνει να ξυπνήσω στις 5 το πρωί για να πάω στα παζάρια στον Ελαιώνα και να ανακαλύψω κάτι πολύτιμο. Όπως τότε, που με την άκρη του ματιού μου είδα ένα σιγκούνι, έψαξα, βρήκα την πουκαμίσα και σιγά σιγά όλη τη φορεσιά. Δεν ήταν απλώς ότι την πήρα πάμφθηνα –έχω αποκτήσει πολλές άλλες δίνοντας μεγάλο αντίτιμο σε δημοπρασίες του εξωτερικού–, το πιο σημαντικό ήταν ότι τη διέσωσα».

«Είναι μεγάλη υπέρβαση για έναν συλλέκτη να χαρίσει εν ζωή μια συλλογή του», λέει ο Ηλίας Δαραδήμος με συγκρατημένη συγκίνηση. «Θα μπορούσα να την είχα δώσει αλλού, στους Δελφούς για παράδειγμα, όπου θα την έβλεπε πολύ περισσότερος κόσμος, αλλά ήθελα πρώτα να αναβαθμιστεί το Χρισσό κι έπειτα όλη η περιφέρεια». Όρος της δωρεάς μάλιστα είναι να παραμείνει η έκθεση στο Χρισσό και στο συγκεκριμένο κτίριο, ακόμα κι αν αλλάξει η διοικητική διάρθρωση του δήμου. Επόμενος στόχος, να γίνονται περιοδικές εκθέσεις σε άλλη αίθουσα του μουσείου και να παρουσιάζεται κάθε φορά η ολοκληρωμένη συλλογή κάποιας άλλης περιοχής. Κύριο μέλημά του, άλλωστε, είναι ένα: «Να γίνει το μουσείο γνωστό. Περισσότερο απ’ όλα θέλω να έρχονται τα σχολεία και να μυηθούν τα παιδιά, να αγαπήσουν την τέχνη και την ιστορία μας».

||  Για τα ακριβή ωράρια λειτουργίας του μουσείου, τηλ. 22650-83203 και 6946-681060.

Πηγή : 

https://nickdharitos.blogspot.gr