Γιώργος Δ. Ανδρέου : Διαδικασίες και συναρμοδιότητες, η κακοδαιμονία του Δημοσίου

Τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα στο Θεσσαλικό κάμπο, οι ανυπολόγιστες συνέπειες από τα πρωτοφανούς έντασης και διάρκειας καιρικά φαινόμενα ανέδειξαν, με ιδιαίτερη έμφαση αυτή τη φορά λόγω της έκτασης των συνεπειών, τις βασικές αδυναμίες του Κράτους και των εν γένει φορέων της δημόσιας εξουσίας της χώρας

Ακρόαση άρθρου6 λεπτά

Αδυναμίες διαχρονικές, θεσμικές, ουσιαστικές. Στα επιτελεία, τα όργανα, τη στελέχωση, την οργάνωση και κυρίως την ευελιξία.

Στο ευρύτερο Ελληνικό Δημόσιο κυριαρχούν οι λέξεις - κλειδί: Νόμιμες Διαδικασίες.

Από τη μια θεμελιώδης θεσμική κατάκτηση. Οχυρό διασφάλισης και προστασίας της νομιμότητας και της καθαρότητας των σχέσεων των πολιτών με το δημόσιο σε όλες τις εκφάνσεις του, δημόσια διοίκηση , δικαιοσύνη, δημόσια έργα, προσλήψεις.

Από την άλλη τροχοπέδη, κύρια αιτία αφάνταστων καθυστερήσεων και αργής, - slow motion - κίνησης του δημόσιου τομέα σε όλες τις λειτουργίες του. Ο βασικός λόγος που καθυστερεί η απονομή της δικαιοσύνης και η εκτέλεση των δημόσιων έργων, θέμα εξόχως επίκαιρο.

Παράδειγμα.

Ξεχείλισαν οι χείμαρροι «Σοφαδίτης» και «Καράμπαλης» στην Καρδίτσα, κι έπνιξαν με νερό και λάσπη τον Παλαμά και τα μισά χωριά του κάμπου.

Σενάριο. Με εντολή του πρωθυπουργού οι αρμόδιοι υπουργοί Υποδομών και Οικονομικών εγκρίνουν με express διαδικασίες ρεκόρ (ένας μήνας) πίστωση π.χ. 50 εκ ευρώ για αντιπλημμυρικά έργα στους συγκεκριμένους ποταμούς. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών δρομολογούν τάχιστα τις απαιτούμενες νόμιμες διαδικασίες για να γίνουν μεγάλα και σοβαρά αντιπλημμυρικά έργα (οι διευθετήσεις ρεμάτων, είναι χωρίς ουσία και αποτέλεσμα).

Ας παρακολουθήσουμε βήμα – βήμα την εξέλιξη.

- Πρώτα ανατίθεται σε ειδικούς συμβούλους να εκπονήσουν τα τεύχη δημοπράτησης με βάση τα οποία θα γίνει διαγωνισμός για την εκπόνηση (α) ειδικών περιβαλλοντικών μελετών για τις επεμβάσεις στα ποτάμια και (β) τεχνικών μελετών οριοθέτησης των ποταμών και κατασκευής των αναγκαίων αντιπλημμυρικών έργων. Αν υποτεθεί ότι η ανάθεση γίνεται απευθείας για λόγους ταχύτητας, παρά τις κραυγές της αντιπολίτευσης που μιλάει για εύνοια ημετέρων, τα τεύχη δημοπράτησης θέλουν έξη μήνες, λίαν επιεικώς, για να γίνουν και να εγκριθούν (συνήθως απαιτούνται 12 -16 τουλάχιστον). Είμαστε στους εφτά (7) μήνες.

- Με βάση τα τεύχη αυτά δημοπρατούνται οι μελέτες με δημόσιο διεθνή διαγωνισμό. Χρόνος από την προκήρυξη μέχρι τη διενέργεια του διαγωνισμού τρείς τουλάχιστον μήνες. Είμαστε ήδη στους 10.

- Για να αξιολογηθούν οι προσφορές, με συνδυασμό ποιοτικών στοιχείων και οικονομικών προσφορών, από τις επιτροπές που έχουν συσταθεί και να γίνει κατακύρωση, χωρίς δικαστικές περιπέτειες με ενστάσεις και προσφυγές, τουλάχιστον έξη ακόμα μήνες. Φτάσαμε στους 16. ( Αν υπάρξει δικαστική εμπλοκή ΣτΕ κλπ, που κατά κανόνα συμβαίνει σε τέτοιου μεγέθους μελέτες πάμε στα 2 χρόνια).

- Για να υπογραφεί η σύμβαση που πρέπει να ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο και κάποιες «Αρχές» οι έξη μήνες θα είναι χρόνος ρεκόρ. Αισίως στους 22 μήνες από τις πλημμύρες αρχίζουν να εκπονούνται οι μελέτες. - Ο απαιτούμενος ελάχιστος χρόνος ολοκλήρωσης μέχρι και την έγκριση των μελετών είναι 12 μήνες ( ο συνήθης είναι 2-3 χρόνια). Φτάσαμε στους 34 μήνες ήδη (τρία χρόνια) χωρίς να έχει γίνει δημοπράτηση έργων.

- Οι διαδικασίες του διεθνούς διαγωνισμού με τις ενστάσεις και τις προσφυγές δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση του αναδόχου και την έναρξη του έργου πριν περάσουν 1,5 το ιδανικό (2 -3 χρόνια το σύνηθες).

- Άντε και 2-3 χρόνια να γίνουν τα έργα, έχουμε έξη - επτά το ελάχιστο (οκτώ με δέκα χρόνια ο κανόνας), για να ολοκληρωθεί το σοβαρό έργο της αντιπλημμυρικής θωράκισης της Καρδίτσας, των χωριών και του κάμπου της.

Εν τω μεταξύ τα ποτάμια θα έχουν «πνίξει» πάλι τον κάμπο και τα έργα είναι ακόμα στις μελέτες.

Το πρόβλημα γίνεται πολύ πιο σύνθετο αν στην κακοδαιμονία των «διαδικασιών» προστεθούν και οι συναρμοδιότητες που οδηγούν τις παραπάνω προθεσμίες στις καλένδες, αφού στο σχεδιασμό και υλοποίηση ειδικά των αντιπλημμυρικών έργων εμπλέκονται η Κεντρική Διοίκηση ( ΥΠΕΝ , ΥΠΟΜΕΔΙ, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις) και η Αυτοδιοίκηση (Περιφέρειες, Δήμοι ), στην αδειοδότηση Δασαρχεία , Διευθύνσεις Περιβάλλοντος Περιφερειών , ΥΠΕΝ, Πολεοδομίες και στην συντήρηση/ καθαρισμούς όλοι οι ανωτέρω, στην ουσία κανένας.

Γιαυτό και όταν αναρωτιούνται κάποιοι στην τηλεόραση για το τι έγιναν τα χρήματα που διατέθηκαν πριν δύο χρόνια για αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή μετά τον Ιανό, ακούγεται κακόγουστο ανέκδοτο. Αν μάλιστα είναι πολιτικοί, που υποτίθεται γνωρίζουν τις διαδικασίες, πιέζουν μάλιστα και εγκαλούν τους εκάστοτε κυβερνώντες να τις τηρούν ευλαβικά, θλίβεσαι και απογοητεύεσαι είτε για την ασχετοσύνη κάποιων είτε για την πολιτική σπέκουλα άλλων πάνω στα ερείπια και τη δυστυχία.

Αν συνεπώς κ. πρωθυπουργέ, μιας και στα δικά σου χέρια έσκασαν οι βόμβες, θέλεις να γίνει δουλειά πρέπει να απαιτήσεις να επανεξεταστούν και να σχεδιασθούν από μηδενική βάση οι διαδικασίες και οι συναρμοδιότητες. Δεν είναι δυνατόν στην εποχή της κλιματικής αλλαγής και των απρόβλεπτων σε ένταση και συχνότητα θεομηνιών να θέλουμε «και το λύκο χορτάτο και την πίττα ολόκληρη».

Πρέπει, χθες, να ξεκαθαρισθεί το τοπίο των αρμοδιοτήτων και να προβλεφθούν ειδικές fast truck διαδικασίες για τα μεγάλα και επείγοντα θέματα εθνικής εμβέλειας. Συγκερασμός της νομιμότητας με την αποτελεσματικότητα.

Οφείλουν παράλληλα οι σοβαροί πολιτικοί φορείς να αποδεχτούν με ειλικρίνεια την πραγματικότητα και κάποιες αλήθειες και συναινετικά και διακομματικά, να «βάλουν πλάτη» στην ρύθμιση εξ αρχής και με άλλο πνεύμα των διαδικασιών για θέματα προστασίας από θεομηνίες και καταστροφές. Υπάρχει το προηγούμενο των Ολυμπιακών Έργων.

Οι θεσμικές αλλαγές και οι τομές στο δημόσιο βίο γίνονται, ας το γνωρίζουν όλοι, για να ισχύσουν διαχρονικά ανεξάρτητα από το ποιος κυβερνάει.

Ο Γιώργος Ανδρέου είναι δικηγόρος (www.andreoulaw.gr)